Beproefde aanpak gezinsbegeleiding naar nu naar lokale wijkteams
Iemand (een ouder, een hulpverlener, de school) maakt zich zorgen over een kind. Er wordt een aanmelding voor ‘jeugdhulp’ gedaan. Vraag voor de professionals is dan ‘is de problematiek van het kind misschien te verklaren vanuit de omstandigheden waarin het opgroeit?’ En zou het niet beter zijn om met het hele gezin aan de slag te gaan?
JGZ Almere, TriadeVitree, ’s Heerenloo, Mee Samen, de Schoor en de gemeente Almere sloegen de handen ineen en startten een initiatief om jeugdhulp én maatschappelijk werk gericht op volwassenen te combineren. Een bijzondere manier van werken omdat de schotten tussen de verschillende domeinen hiermee werden doorbroken. Als werkgebied voor dit nieuwe team werd gekozen voor Haven en Poort, twee stadsdelen met veel jeugdproblematiek en op 1 januari 2021 startte het Team Gezinsbegeleiding Haven en Poort.
Aanpak toe aan nieuw inzicht
Tot eind december 2024 heeft het team gezinsbegeleiding 130 gezinnen begeleid. Gezinnen die te kampen hadden met hele complexe problemen. Het ging hierbij om meervoudige problematiek op het gebied van opvoeden, financiën, veiligheid en relaties. Het werd steeds duidelijker dat de tot dan toe toegepaste aanpak niet meer werkte, soms liepen er wel zeven verschillende hulpverleningstrajecten naast elkaar binnen één gezin zonder dat er werd samengewerkt tussen de instanties. Ook was er geen contact tussen de verschillende hulpverleners.
Veel problemen starten thuis
Deze manier van werken vroeg veel van de betrokken organisaties, medewerkers en de gemeente. Het systeem waar iedereen gewend was in te werken moest voor deze pilot op de schop. Het werken met beschikkingen voor een maximum aantal uren werd losgelaten, medewerkers moesten zich verdiepen in gedrag van volwassenen omdat veel problemen van kinderen worden veroorzaakt door de thuissituatie.
Van de 130 gezinnen die begeleid zijn, zijn er slechts 4 weer opnieuw aangemeld voor jeugdhulp. Het succes van deze beproefde en spannende aanpak ligt in de integrale manier van werken. Verschillende experts op het gebied van financiën, jeugdhulp, WMO en maatschappelijk werk, werkten nauw samen in één team.
Waar nodig werd deskundigheid in huis gehaald. Ouders werden ondersteund op allerlei gebieden. Dat zorgde voor een stabiele omgeving waardoor zij meer grip kregen op hun leven met opvoeden en het goed laten opgroeien van hun kinderen.
Anders kijken naar proces en systeem
“Jeugdhulp is gezinshulp want bij de aanmeldingen zie je al: er is vaak sprake van stevige problematiek van ouders. Wat wij als TGB tegenkwamen is veel breder dan jeugdhulp”, vertelt Karin van der Velde, destijds kwartiermaker van JGZ Almere. Ze vervolgt:
“Heel vaak zijn de problemen binnen de gezinnen met elkaar verweven en hangen samen met elkaar. Financiële problemen zorgen voor stress waardoor vervolgens de opvoeding van de kinderen in de knel komt. Maar de manier waarop we de zorg hebben ingericht en zorg wordt toegekend is gescheiden van elkaar. Dat belemmert samenwerking en er is geen regie. Kijken we naar Almere dan zien we dat de problematiek niet alleen groter wordt maar ook zwaarder: meer vechtscheidingen, een toename van de zorgmeldingen en een verhoging van de complexe hulpverlening. Dat betekent dat je je processen en systemen op een andere manier moet gaan inrichten.”
Nieuwe start is spannend
Inmiddels wordt het belang van gezinsgericht werken en samenwerken met diverse experts breed erkend. Het voorkomt symptoombestrijding en de geboden ondersteuning sluit beter aan op de vragen van de gezinnen.
Jan Herweijer, directeur JGZ Almere: “De pilot van het team gezinsbegeleiding is per 1 januari gestopt. De opgedane kennis en ervaring vanuit het experiment zal een plek moeten krijgen in de stevige lokale teams die net gestart zijn. Dat vinden we best spannend maar we zijn positief gestemd. We zien dat de gemeente Almere een voorstander is van deze succesvolle deze manier van werken. Samen met alle partijen maken we ons sterk voor de jeugd in Almere.”
